خواص و ارزش غذایی کنگر کوهی یا وحشی و طریقه مصرف آن
کنگر به انگلیسی Cardoon نام علمی آن Cynara cardunsulus L اولین بار در اتیوپی کشت شد و بعد در نقاط مختلف دنیا گسترش پیدا کرده است. محل اصلی رویش این گیاه مدیترانه، جزایر قناری و آمریکای جنوبی است.
کنگر اغلب در ایران در مناطق مرطوب گرمایی رشد می‌کند.
کنگر معمولی گیاهی است خودرو با برگ‌های خاردار و ساقه‌های ضخیم شبیه به کرفس که از آن در پخت سوپ، خورش و حتی به‌صورت خام در سالاد استفاده می‌کنند.
در یونان و مصر باستان، این گیاه به دلیل نقش کمکی در هضم مواد غذایی موردتوجه قرار گرفت و در قرن ۱۶ میلادی در اروپا یکی از سبزیجات معروفی بود که توسط اشراف مصرف می‌شد. در طب سنتی اروپا، برگ‌های کنگر به عنوان ماده افزایش دهنده ادرار دیورتیک) و محرک کلیه‌ها، محرک ترشح صفرا از کبد و انقباض کیسه صفرا مورد استفاده قرار می‌گرفت. این گیاه غنی از پتاسیم بوده، ولی از لحاظ انرژی محدود است.
کنگر طبیعتی گرم و خشک دارد و به همین علت آن را با ماست نیز می‌خورند و در ضمن برای آن دسته از افرادی که گرم‌مزاج هستند، خوردن آن توصیه می‌شود. علاوه بر این، کنگر منبع غنی پتاسیم است.
تمام خواص و فواید گیاه کنگر وحشی یا کوهی
ارزش غذایی – در ۱۰۰ گرم کنگر خام
- انرژی ۱۸ کیلو کالری
- پتاسیم ۳۶۰ میلی‌گرم
- آهن ۱ میلی‌گرم
- فولات ۲۱ میکروگرم
- کلسیم ۴۱ میلی‌گرم
- ویتامین ب ۵ (پتنوتنیک اسید) ۰/۳ میلی‌گرم
- ویتامین ب ۱ ۰/۱ میلی‌گرم
- سدیم ۲۷ میلی‌گرم
- بتاکاروتن ۳۹ میکروگرم
- فیبر ۴ گرم
خواص کنگر
- کنگر دارای ویتامین‌های A، B، D، E بوده و املاح معدنی مانند پتاسیم و کلسیم دارد.
- کنگر بادشکن و پیشاب‌آور است، از اسهال جلوگیری کرده، برای درمان مرض قند و همچنین در هضم غذا، سلامت دستگاه گوارش و سیستم قلبی عروقی مؤثر است.
- عصاره برگ و ریشه کنگر برای جلوگیری از رسوب چربی در جدار رگ‌ها مفید بوده و در درمان یرقان، سوءهاضمه، احساس ناراحتی در معده، نفخ، بی‌اشتهایی، تهوع، اسهال خفیف یا یبوست، نارسایی کبد، دفع مزمن آلبومین و کم‌خونی بعد از جراحی مؤثر بوده و از کبد در برابر سموم شیمیایی محافظت می‌کند.
- محققان معتقدند وجود ماده‌ای به نام سینارین در عصاره برگ کنگر، باعث کاهش کلسترول و تری‌گلیسیرید خون می‌شود. در ضمن همین ماده به همراه ماده دیگری به نام اسید کافئیک موجود در کنگر، کبد را در برابر عفونت حفظ می‌کنند.
- کنگر بیشتر مورد استفاده کسانی است که داروهای بیماری‌های مزمن مثل دیابت، فشار، روماتیسم و نظایر آن را مصرف می‌کنند زیرا این گیاه می‌تواند به پاک‌سازی کبد آن‌ها از سموم دارو کمک کند.
- کنگر طبیعتی گرم و خشک دارد و به همین علت آن را با ماست نیز می‌خورند و در ضمن برای آن دسته از افرادی که گرم‌مزاج هستند، خوردن آن توصیه می‌شود.
- علاوه بر این، کنگر منبع غنی پتاسیم است.
کنگر وحشی چه خواصی دارد؟
- استفاده از کنگر برای رفع کم‌خونی بعد از جراحی مؤثر است.
- کنگر ضدعفونی‌کننده و تب‌بر است.
- برای زخم ریه و جراحات روده مفید است.
- ضماد ریشه کنگر برای سوختگی آتش و پیچیدگی عصب مفید می‌باشد.
- صمغ بوته‌ی کنگر ایجاد قی می‌کند و همراه با آن بلغم و صفرای اضافی بدن را دفع می‌کند.
- کنگر دارای هورمون‌های گیاهی بوده و ترشحات غدد را تقویت می‌نماید. شهرت آن در تقویت غرایز جنسی است.
- کنگر مرض برص را که در نتیجه بر هم خوردن تعادل ترشحی داخلی صورت می‌گیرد، درمان می‌کند. برای معالجه پیسی در گذشته ۳/۱ آب کنگر را با روغن و موم مخلوط می‌کردند و روی لکه‌های براق می‌گذاشتند.
- این گیاه برای درمان روماتیسم، آسم، میگرن، سرگیجه، بیماری‌های پوستی مفید است.
- ضماد کنگر برای درمان جراحات، خارش و بوی عرق بدن نافع است.
طریقه مصرف کنگر
- پس از پاک کردن کنگر و شستن آن، کنگرها را مانند کرفس خرد می‌کنند و پس‌ازاینکه آن را کمی در روغن سرخ کردند می‌توان آن را در تهیه خورش کنگر بکار برد.
- می‌توان کنگر را به صورت خام در سالاد ریخته و مصرف کرد.
- ازآنجایی‌که طبع کنگر گرم است، بهتر است آن را با ماست مصرف کرد.
- می‌توان کنگر خرد و سرخ شده را در فریزر نگهداری کرده و هنگام پخت قورمه‌سبزی آن را با سبزی قورمه مخلوط کرد. خورش قورمه‌سبزی با ترکیب کنگر بسیار خوشمزه‌تر از قورمه‌سبزی معمولی است.
- همچنین می‌توانید ریشه این گیاه را پخته و از آن جوشانده‌ای تهیه کرده و میل کنید.
- همچنین از گیاه خشک نیز می‌توانید دمنوشی تهیه کرده و میل کنید. بدین منظور به همراه آب جوش ۱۰ الی ۱۵ دقیقه دم کنید، سپس صاف کنید و میل کنید.
همچنین بخوانید: طرز تهیه خورش کنگر با گوشت گوسفندی
مصرف کندر در بارداری و بیماران کلیوی و کبدی
موارد منع مصرف کنگر
- زنان باردار، کودکان و افراد مبتلابه بیماری‌های کبدی یا کلیوی بهتر است از مصرف کنگر پرهیز کنند.
- همچنین کسانی که نسبت به کنگر یا ماده سینارین حساسیت دارند، باید از مصرف این گیاه خودداری کنند.
- کسانی که دچار بیماری‌های کلیوی و کبدی هستند باید در مصرف کنگر احتیاط کنند.
- با توجه به اینکه کنگر باعث انقباض کیسه صفرا می‌شود، افرادی که سنگ کیسه صفرا دارند، از خوردن آن صرف‌نظر کنند. چرا که افزایش انقباض کیسه صفرا منجر به انسداد مجاری و حتی پارگی کیسه صفرا می‌شود.
- کنگر طبیعتی گرم و خشک دارد به همین علت توصیه می‌شود که کنگر همراه با ماست مصرف شود.
- کسانی که به زکام یا سرماخوردگی مبتلا شده‌اند، باید از مصرف آن خودداری کنند.
- کنگر نفخآور است و مصلح آن ادویه گرم، روغن یا سرکه می‌باشد.
